De biodiversiteit in het agrarisch gebied staat onder druk. De intensivering van de landbouw die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden speelt daarin een sleutelrol; slechts weinig plant- en diersoorten kunnen zich handhaven in eenvormige, intensief gebruikte graslanden met een hoge maaifrequentie. Dit wordt onder andere weerspiegeld door de sterk dalende trends van weidevogels en insecten. Ook onze nationale vogel; de grutto, waarvoor Nederland een internationale instandhoudingsverplichting heeft, neemt sterk in aantal af.

Een uitbreiding van het areaal kruidenrijk grasland kan een sleutelrol spelen in het herstel van de biodiversiteit in het agrarisch gebied. Allereerst vormen kruidenrijke graslanden een bron van botanische diversiteit. Zo’n 250 verschillende soorten grassen en kruiden komen in natuurlijke kruidenrijke graslanden voor. Specifieke combinaties van plantensoorten zijn vaak kenmerkend voor een bepaald bodemtype, vochtgehalte en in sommige gevallen ook regio.

Al deze verschillende plantensoorten bieden voedsel aan een grote verscheidenheid aan insecten, in de vorm van nectar en bladmateriaal. Er bestaan zelfs tal van relaties tussen specifieke plantensoorten en specifieke insecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de kleine vuurvlinder, waarvan de rupsen voornamelijk op schapenzuring voorkomen, de schuimcicade die voorkomt op echte koekoeksbloem of het oranjetipje die vooral pinksterbloem en look-zonder-look bezoekt voor het verzamelen van nectar. Deze relaties bestaan overigens niet alleen tussen kruiden en insecten, maar ook tussen grassen en insecten. Deze vormen van biodiversiteit kunnen alleen bestaan bij een voldoende groot areaal van kruidenrijk grasland!

Het laat zich raden dat een grotere diversiteit aan insecten waardevol is voor diersoorten hoger in het voedselweb, waaronder talloze soorten weidevogels. Kuikens van de grutto dienen duizenden insecten per dag te verzamelen om voldoende te kunnen groeien. Ook vogels zoals de roodborsttapuit zijn echte insecteneters, die vaak in kruidenrijke graslanden zijn te vinden.

Een vaak overziene meerwaarde van kruidenrijk grasland voor biodiversiteit is de rust. Daarmee wordt bedoeld: een late maaidatum en een beperkt aantal maaibeurten (1 à 2) per jaar. Een late maaidatum stelt allerlei diersoorten in staat om de volgende generatie groot te brengen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan weidevogels, die hun nest in de periode april-mei verschuilen in het gras. Een late maaidatum voorkomt dat het nest met kuikens vroegtijdig worden gedood door het maaien.

Een beperkt aantal maaibeurten is gunstig in de bredere zin van het woord; het stelt allerlei insecten in staat om de volgende generatie groot te brengen voordat deze wordt uitgemaaid. Dat geldt vooral voor de grotere insecten, die vaak langer de tijd nodig hebben om de volgende generatie voort te brengen.

Al met al is de meerwaarde van kruidenrijke graslanden duidelijk. We moeten hiermee aan de slag om de biodiversiteit in het agrarisch gebied te herstellen. Dit project zet in op de herkenning van kruidenrijk grasland. Daarbij houden we rekening met de waarde voor de biodiversiteit van verschillende soorten. Het gaat dus om het herkennen van het totale aantal verschillende soorten grassen en kruiden in het een perceel (en niet om het herkennen van individuele soorten). Voor de gekozen indeling verwijzen we naar de info pagina Typen kruidenrijk grasland.